Zal ik wel voldoende cliënten aantrekken om mijn boterham te kunnen verdienen? En heb ik wel genoeg te bieden als psycholoog? Dat zijn zowat de twee grootste bezorgdheden die ik telkens hoor van psychologen die overwegen om als zelfstandige te starten. Zo ook weer tijdens de infosessie die ik onlangs gaf.  Twee terechte, belangrijke vragen natuurlijk. Want 1) je moet van je werk kunnen leven, en 2) je wil dat je cliënten zich geholpen voelen en dat je werk zinvol is. Die angst en onzekerheid hierover zijn dus heel normaal. Ik heb ze zelf ook gehad toen ik startte, en af en toe komt die onzekerheid nog wel eens piepen.  Toch heb ik de ervaring dat het echt wel mogelijk is om voldoende cliënten aan te trekken om je boterham te verdienen; en dat je ook wanneer je misschien nog niet veel ervaring hebt, echt wel iets te bieden hebt als psycholoog.Maar cliënten komen natuurlijk niet...

Iets waar ik het moeilijk mee heb in mijn werk als psychologe, is grenzen stellen. Dat uit zich op verschillende manieren. Ik ben me er bewust van en toch gebeurt het elke keer weer. Vaak komt dat omdat ik bang ben mijn cliënten teleur te stellen.  Mijn grootste probleem met grenzen stellen is het op tijd afronden van de gesprekken. Ik voorzie altijd sessies van één uur, maar vaak duren ze tien tot soms wel twintig minuten langer. Zelden is dat omdat ik de tijd uit het oog verloren ben. Er staat een klokje in mijn zicht waar ik regelmatig een blik op werp. Daarnaast heb ik een soort intuïtieve klok ontwikkeld, die meestal redelijk accuraat aanvoelt wanneer het uur bijna om is.  De tijd heb ik dus meestal goed in de gaten. Vanaf ongeveer een kwartier voor eindtijd begin ik al te denken aan afronden. Ik zie dat ik nog een kwartier heb en denk: ‘Oké, het is ver tijd om af te ronden’....

‘Ik doe mijn cliënten tekort, ik kan er beter mee stoppen…’ Een gedachte die de afgelopen drie jaar al verschillende keren door mijn hoofd gegaan is. Met momenten kan ik ontzettend onzeker zijn. Dan heb ik het gevoel dat ik mijn cliënten niet genoeg ‘resultaat oplever’. Dat ze beter af zijn bij een andere psycholoog of therapeut, die het wél goed doet.  Anderen proberen me dan telkens weer te overtuigen dat ik het wel goed doe. Dat mijn cliënten blij zullen zijn met een psycholoog zoals ik. Dat het goed is dat ik kritisch ben en mezelf in vraag stel, dat ik altijd zo mijn best doe, dat ik mezelf voortdurend bijschool, dat ik in supervisie ga, aan intervisie doe… dat ik niet meer kan doen. Dat we als psycholoog uiteindelijk maar een beperkte rol hebben, dat we dingen niet voor de mensen kunnen veranderen, dat verandering in de kleine dingen zit, dat het een proces van lange duur...

Toen ik als zelfstandige opstartte, vond ik het moeilijk om te bepalen met welke doelgroep ik zou gaan werken. Op mijn stage had ik zowel met kinderen en jongeren als met volwassenen gewerkt, alsook met verschillende problematieken. Ik vond die afwisseling wel leuk.  Toch vond ik het eng om als zelfstandige met een breed publiek te gaan werken, want dan moest ik alles weten en kunnen… Ik had affiniteit en extra ervaring met vechtscheidingssituaties, dus dacht me daar eventueel in te specialiseren. Maar ik zou in de praktijk van een huisarts gaan werken, wat ik dan een beetje een vreemde combinatie vond. Het leek me het meest logisch dat de dokter gewoon al zijn patiënten die nood hadden aan psychologische begeleiding naar mij kon doorverwijzen.  En dus deed ik alles, omdat ik dacht dat dat verwacht zou worden. Kinderen, jongeren, volwassenen. Angsten, depressies, laag...

Het spreekwoord klopt: de aanhouder wint. Dat heb ik nu zelf mogen ervaren. Nog nooit in mijn leven heb ik echt veel moeite moeten doen of heel hard moeten werken voor iets. Alles ging altijd redelijk vanzelf. Of dat gevoel heb ik alleszins toch.  Tot ik met de Cliëntgerichte therapie-opleiding wilde starten… Dat ging alles behalve vanzelf. Twee jaar geleden stelde ik me voor het eerst kandidaat. Helaas werd ik niet geselecteerd. En ondanks dat ik zelf nog twijfelde tussen twee opleidingen, was ik enorm teleurgesteld. Mijn gevoel wist blijkbaar toch dat de cliëntgerichte meer mijn ding zou zijn. Maar mijn verstand maakte me toen wijs dat hun weigering mijn keuze vergemakkelijkte. Zij hadden voor mij beslist dat ik dan toch de andere opleiding moest starten. En misschien was dat wel hoe het moest zijn.  Helaas merkte ik aan het einde...

Ik kreeg een boeiende vraag als reactie op het artikel “Vijf wijze lessen uit het boek ‘Therapie als geschenk’”. Iemand reageerde: “Hoe sta je tegenover al die cliënten die verliefd worden op u door die exclusieve aandacht, betrokkenheid, acceptatie,…?”. Rake vraag.  ‘Al die cliënten’ vind ik persoonlijk nogal extreem uitgedrukt. In mijn ervaring is dat eerder uitzonderlijk. Maar het gebeurt wel. Ik heb zelf in mijn prille carrière toch ook al twee keer meegemaakt dat de grenzen van de therapeutische relatie vervaagden, dat er op één of andere manier meer van mij verwacht werd dan wat ik kon en wilde betekenen.  En inderdaad, die ‘exclusieve’ aandacht, betrokkenheid en acceptatie (waar vooral de cliëntgerichte therapie zoveel belang aan hecht)… die kunnen wel een klimaat creëren waarin bepaalde gevoelens kunnen ontstaan. En wat dan?  Ze zeggen weleens dat je de cliënten krijgt...